Deel op social media
Latifa (30) groeit op in een gezin dat steeds verder in de problemen raakt door de toeslagenaffaire. Al op jonge leeftijd voelt ze hoe alles draait om geld — of beter gezegd: het gebrek daaraan. Ze draagt de zorg voor zichzelf én haar omgeving, terwijl haar jeugd eigenlijk net begonnen is. Nu, jaren later en moeder van drie, probeert ze haar leven opnieuw op te bouwen. “Twee jaar geleden wilde ik echt niet meer leven. Maar ik geef niet op. Daar ben ik trots op.”
Trigger warning: depressie en suïcidale gedachten. Heb jij hulp nodig of maak je je zorgen om iemand? Bel 113 of 0800-0113 (gratis en anoniem).
Latifa is 16 jaar oud wanneer ze zich voor het eerst echt zorgen begint te maken. “Elke keer als ik iets aan mijn moeder vroeg, zei ze: ‘Er is geen geld.’” Haar zes jaar oudere zus helpt soms met wat geld voor de boodschappen. Soms is er geen broodbeleg, en dan gaat Latifa met droge boterhammen naar school.
Op een gegeven moment wordt het gezin afhankelijk van de Voedselbank en later ook van de Kledingbank. Latifa besluit zo snel mogelijk een baantje te nemen in een kledingwinkel, zodat ze kan bijdragen aan de uitgaven. Op een dag moet ze haar eindexamen maken, maar er is geen geld voor het vervoer. “Mijn moeder zei: ‘Ga maar zwartrijden, als er controle is, betalen we de boete wel.’” De controle kwam inderdaad, en met de boete kwam het besef: dit is geen normale situatie.
Als Latifa net is gestart met haar mbo-opleiding, verhuist het gezin plotseling van Capelle aan den IJssel naar Rotterdam-West. Omdat er nog steeds geen geld is voor een buskaart, gaat ze vaak lopend naar school. “Ik ging altijd extra vroeg weg, zodat niemand me dat hele stuk kon zien lopen. Een keer sneeuwde het, en toen ik thuiskwam, waren mijn handen bevroren. Mijn schoenen kreeg ik bijna niet uit.”
Gedurende deze jaren staat Latifa’s moeder in de overlevingsstand. Er is veel stress, het huis is altijd vol spanning en ruzie. “Ik begreep heel lang niet waarom we niet gewoon normale schoenen konden kopen. We kregen toch kinderbijslag?”
Op haar zeventiende vertelt Latifa op school dat het thuis niet goed gaat. Via maatschappelijk werk en het Jongerenloket komt ze in begeleid wonen terecht. Haar moeder vlucht vervolgens met de jongste kinderen naar België, uit angst dat ze uit huis geplaatst zullen worden.
Latifa woont dan zelfstandig, maar mist de juiste informatie. “Ik wist niks van gemeentelijke belastingen of kwijtschelding. Dus ik bouw zelf ook schulden op.” Ze leent bij DUO om haar huis in te richten, komt in de problemen met haar zorgverzekering, en raakt het overzicht kwijt.
Op haar 23ste raakt Latifa zwanger van haar eerste zoon. Ze probeert haar opleiding tot pedagogisch medewerker af te maken, maar stress en herhaalde herkansingen voor Nederlands en rekenen zorgen ervoor dat het niet lukt. Daarna werkt ze als huishoudelijke hulp, tot een depressie haar inhaalt. “Ik functioneerde niet meer. Ik klapte dicht.” In therapie komt ze erachter hoeveel ze al die jaren weggedrukt heeft.
Inmiddels gaat het beter. Ze is nu moeder van drie kinderen, waaronder een tweeling van vier. Haar zoontje uit de tweeling heeft autisme en kan niet naar een reguliere school. “Het moederschap is echt pittig. Vooral in deze fase zou ik mijn moeder zó graag dichtbij willen hebben, zodat we dit samen kunnen doen, maar ze durft niet terug naar Nederland te komen.”
In 2022 publiceerden we het rapport ‘Ken ons, help ons’ waarin we de leefwereld en behoeften aan emotioneel herstel van de gedupeerde kinderen en jongeren beschrijven. Dit rapport kun je lezen en downloaden via deze link.
Het vertrouwen in instanties is niet alleen bij haar moeder, maar ook bij Latifa zelf vrijwel verdwenen. “Alles duurde te lang, alles ging langs elkaar heen. De één zei dit, de ander dat. En ondertussen kreeg ik weer een brief dat ik 800 euro moest terugbetalen vanwege teveel toeslag. Dan dacht ik: hoe dan?!”
Vandaag de dag gaat Latifa nog steeds trouw naar therapie. Ze is trots op hoe ver ze ondanks alles toch is gekomen. “Mijn familie en vrienden hebben mij overeind gehouden. Twee jaar geleden zag ik het echt allemaal niet meer zitten, maar nu kan ik weer vooruit kijken.”
Latifa hoopt in de toekomst een werk-leertraject op te kunnen pakken, maar de zorg voor haar zoontje staat dat nu in de weg. “Ik heb hulp nodig die écht aansluit bij mijn situatie. Hoe kan ik aan mijn toekomst werken en er tegelijkertijd zijn voor mijn kinderen? Iemand die luistert en meedenkt, dat zou heel helpend zijn. Ik weet dat ik sterk ben, maar zelfs sterke mensen hebben soms hulp nodig.”
Latifa over haar deelname aan de expositie Eigen Kracht, Stille Kracht: “In de media lees ik vooral verhalen over de impact op jonge kinderen van gedupeerden, maar ook oudere kinderen maken van alles mee. Fijn dat er nu een plek is waar deze verhalen verteld worden.”
