Toeslagenaffaire – Onderzoek naar de inrichting van mentale zorg voor gedupeerden

Om te achterhalen aan welke eisen en voorwaarden moet voldoen voerden we tussen mei en augustus 2025 een vooronderzoek uit samen met ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. We zijn in gesprek gegaan met gedupeerde ouders, getroffen jongeren, de omgeving van de gedupeerden en professionals. Door middel van interviews, focusgroepen en vragenlijsten onderzochten we welke behoeften er zijn en op welke manier hulp ingericht moet worden.

Aanpak en methoden

Het vooronderzoek bestond uit drie onderdelen en een eindrapport. Door verschillende onderzoeksmethodes te combineren kregen we een compleet beeld. En door deze gelijktijdig in te zetten, kon het onderzoek snel en efficiënt verlopen. Tijdens het onderzoek combineerden we persoonlijke gesprekken met anonieme data. Deze aanpak past goed bij het onderwerp dat ingewikkeld en gevoelig is. Het vooronderzoek bestond uit de volgende onderdelen:

• Veldonderzoek: Het veldonderzoek bestond enerzijds uit een documentanalyse waarin bestaande informatie is verzameld. Met behulp van rapporten, websites, eerdere onderzoeken en gegevens hebben we gekeken naar wat er al bekend is over eHealth en psycho-educatie. En is er onderzocht wie de belangrijke mensen en organisaties zijn in het veld. Tegelijkertijd is via een netwerkanalyse in kaart gebracht wie samenwerken in het hulpveld en hoe ze dat doen.

• Kwantitatief onderzoek: Met behulp van online vragenlijsten zijn cijfers en feiten verzameld, bijvoorbeeld over hoeveel mensen al hulp krijgen, om welke soorten hulp dit gaat en welke knelpunten zij ervaren. Deze vragen zijn beantwoord door mensen uit verschillende groepen en na het bijeenvoegen van alle data zijn de antwoorden uit het kwantitatieve onderzoek geanalyseerd.

• Kwalitatief onderzoek: Voor een verdere verdieping hebben we mensen gevraagd om ons uitgebreid te vertellen over hun ervaring tijdens persoonlijke gesprekken en diepte-interviews. En daarnaast zijn er verschillende groepsgesprekken georganiseerd waarin we praatten over ideeën voor de plek voor mentale zorg voor gedupeerden.
• Eindrapport: Afsluitend is er een duidelijk verslag gemaakt van het vooronderzoek. De ervaringen van de doelgroep hebben daarin – uiteraard anoniem – een belangrijke plek. In dit rapport is ook advies gegeven over:
  • Moet het traject doorgaan? (go/no-go)
  • Hoe kan de plek voor mentale zorg het beste worden opgezet en uitgevoerd?

Voortgang & update

Onderzoek & Rapportage: De verschillende onderzoeksmethoden zijn afgerond en verzameld in een eindrapportage. Deze rapportage is verzonden aan het ministerie van Financiën en aangeboden aan de staatssecretaris. De staatssecretaris heeft het rapport goedgekeurd en op 17 oktober verstuurd aan de Tweede Kamer.

Delen van het rapport: We delen het rapport met iedereen die heeft bijgedragen aan het onderzoek. Je ontvangt deze per email waarbij het rapport en de leeswijzer als bijlage toegevoegd zijn. Heb je aangegeven dat je liever per WhatsApp contact hebt met ons? Dan heb je een link ontvangen die je naar deze pagina heeft geleid. Je kunt hieronder het rapport en de leeswijzer downloaden. We raden je aan om de leeswijzer als eerste te lezen.

• Download de leeswijzer
• Download het rapport

Als je wilt kun je na het openen van de links het rapport en de leeswijzer downloaden door op de download button te klikken.

Contact met de deelnemers: Heb je meegewerkt aan het onderzoek? Dan nemen we binnenkort contact met je op. We zijn vooral benieuwd hoe je het rapport ontvangen hebt en of het nog vragen, ideeën of zorgen oproept.

Advies & implementatie: Nadat alle reacties zijn ontvangen, bekijken we welke elementen belangrijk zijn om mee te nemen in de implementatie en geven hier advies over.

Als je hebt meegewerkt aan het onderzoek heb je dus – of ontvang je snel – het rapport van ons. Wij nemen dan eind oktober weer contact met je op. Mocht je nu al vragen of suggesties hebben, dan horen we die graag van je.